跳转至

圖的存儲

在 OI 中,想要對圖進行操作,就需要先學習圖的存儲方式。

約定

本文默認讀者已閲讀並瞭解了 圖論相關概念 中的基礎內容,如果在閲讀中遇到困難,也可以在 圖論相關概念 中進行查閲。

在本文中,用 \(n\) 代指圖的點數,用 \(m\) 代指圖的邊數,用 \(d^+(u)\) 代指點 \(u\) 的出度,即以 \(u\) 為出發點的邊數。

直接存邊

方法

使用一個數組來存邊,數組中的每個元素都包含一條邊的起點與終點(帶邊權的圖還包含邊權)。(或者使用多個數組分別存起點,終點和邊權。)

參考代碼
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
#include <iostream>
#include <vector>

using namespace std;

struct Edge {
  int u, v;
};

int n, m;
vector<Edge> e;
vector<bool> vis;

bool find_edge(int u, int v) {
  for (int i = 1; i <= m; ++i) {
    if (e[i].u == u && e[i].v == v) {
      return true;
    }
  }
  return false;
}

void dfs(int u) {
  if (vis[u]) return;
  vis[u] = true;
  for (int i = 1; i <= m; ++i) {
    if (e[i].u == u) {
      dfs(e[i].v);
    }
  }
}

int main() {
  cin >> n >> m;

  vis.resize(n + 1, false);
  e.resize(m + 1);

  for (int i = 1; i <= m; ++i) cin >> e[i].u >> e[i].v;

  return 0;
}
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
class Edge:
    def __init__(self, u = 0, v = 0):
        self.u = u
        self.v = v

n, m = map(int, input().split())

e = [Edge() for _ in range(m)]; vis = [False] * n

for i in range(m):
    e[i].u, e[i].v = map(int, input().split())

def find_edge(u, v):
    for i in range(m):
        if e[i].u == u and e[i].v == v:
            return True
    return False

def dfs(u):
    if vis[u]:
        return
    vis[u] = True
    for i in range(m):
        if e[i].u == u:
            dfs(e[i].v)

複雜度

查詢是否存在某條邊:\(O(m)\)

遍歷一個點的所有出邊:\(O(m)\)

遍歷整張圖:\(O(nm)\)

空間複雜度:\(O(m)\)

應用

由於直接存邊的遍歷效率低下,一般不用於遍歷圖。

Kruskal 算法 中,由於需要將邊按邊權排序,需要直接存邊。

在有的題目中,需要多次建圖(如建一遍原圖,建一遍反圖),此時既可以使用多個其它數據結構來同時存儲多張圖,也可以將邊直接存下來,需要重新建圖時利用直接存下的邊來建圖。

鄰接矩陣

方法

使用一個二維數組 adj 來存邊,其中 adj[u][v] 為 1 表示存在 \(u\)\(v\) 的邊,為 0 表示不存在。如果是帶邊權的圖,可以在 adj[u][v] 中存儲 \(u\)\(v\) 的邊的邊權。

參考代碼
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
#include <iostream>
#include <vector>

using namespace std;

int n, m;
vector<bool> vis;
vector<vector<bool> > adj;

bool find_edge(int u, int v) { return adj[u][v]; }

void dfs(int u) {
  if (vis[u]) return;
  vis[u] = true;
  for (int v = 1; v <= n; ++v) {
    if (adj[u][v]) {
      dfs(v);
    }
  }
}

int main() {
  cin >> n >> m;

  vis.resize(n + 1, false);
  adj.resize(n + 1, vector<bool>(n + 1, false));

  for (int i = 1; i <= m; ++i) {
    int u, v;
    cin >> u >> v;
    adj[u][v] = true;
  }

  return 0;
}
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
13
14
15
16
17
vis = [False] * (n + 1)
adj = [[False] * (n + 1) for _ in range(n + 1)]

for i in range(1, m + 1):
    u, v = map(lambda x:int(x), input().split())
    adj[u][v] = True

def find_edge(u, v):
    return adj[u][v]

def dfs(u):
    if vis[u]:
        return
    vis[u] = True
    for v in range(1, n + 1):
        if adj[u][v]:
            dfs(v)

複雜度

查詢是否存在某條邊:\(O(1)\)

遍歷一個點的所有出邊:\(O(n)\)

遍歷整張圖:\(O(n^2)\)

空間複雜度:\(O(n^2)\)

應用

鄰接矩陣只適用於沒有重邊(或重邊可以忽略)的情況。

其最顯著的優點是可以 \(O(1)\) 查詢一條邊是否存在。

由於鄰接矩陣在稀疏圖上效率很低(尤其是在點數較多的圖上,空間無法承受),所以一般只會在稠密圖上使用鄰接矩陣。

鄰接表

方法

使用一個支持動態增加元素的數據結構構成的數組,如 vector<int> adj[n + 1] 來存邊,其中 adj[u] 存儲的是點 \(u\) 的所有出邊的相關信息(終點、邊權等)。

參考代碼
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
#include <iostream>
#include <vector>

using namespace std;

int n, m;
vector<bool> vis;
vector<vector<int> > adj;

bool find_edge(int u, int v) {
  for (int i = 0; i < adj[u].size(); ++i) {
    if (adj[u][i] == v) {
      return true;
    }
  }
  return false;
}

void dfs(int u) {
  if (vis[u]) return;
  vis[u] = true;
  for (int i = 0; i < adj[u].size(); ++i) dfs(adj[u][i]);
}

int main() {
  cin >> n >> m;

  vis.resize(n + 1, false);
  adj.resize(n + 1);

  for (int i = 1; i <= m; ++i) {
    int u, v;
    cin >> u >> v;
    adj[u].push_back(v);
  }

  return 0;
}
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
vis = [False] * (n + 1)
adj = [[] for _ in range(n + 1)]

for i in range(1, m + 1):
    u, v = map(lambda x:int(x), input().split())
    adj[u].append(v)

def find_edge(u, v):
    for i in range(0, len(adj[u])):
        if adj[u][i] == v:
            return True
    return False

def dfs(u):
    if vis[u]:
        return
    vis[u] = True
    for i in range(0, len(adj[u])):
        dfs(adj[u][i])

複雜度

查詢是否存在 \(u\)\(v\) 的邊:\(O(d^+(u))\)(如果事先進行了排序就可以使用 二分查找 做到 \(O(\log(d^+(u)))\))。

遍歷點 \(u\) 的所有出邊:\(O(d^+(u))\)

遍歷整張圖:\(O(n+m)\)

空間複雜度:\(O(m)\)

應用

存各種圖都很適合,除非有特殊需求(如需要快速查詢一條邊是否存在,且點數較少,可以使用鄰接矩陣)。

尤其適用於需要對一個點的所有出邊進行排序的場合。

鏈式前向星

方法

本質上是用鏈表實現的鄰接表,核心代碼如下:

 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
// head[u] 和 cnt 的初始值都為 -1
void add(int u, int v) {
  nxt[++cnt] = head[u];  // 當前邊的後繼
  head[u] = cnt;         // 起點 u 的第一條邊
  to[cnt] = v;           // 當前邊的終點
}

// 遍歷 u 的出邊
for (int i = head[u]; ~i; i = nxt[i]) {  // ~i 表示 i != -1
  int v = to[i];
}
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
# head[u] 和 cnt 的初始值都為 -1
def add(u, v):
    cnt = cnt + 1
    nex[cnt] = head[u] # 當前邊的後繼
    head[u] = cnt # 起點 u 的第一條邊
    to[cnt] = v # 當前邊的終點

# 遍歷 u 的出邊
i = head[u]
while ~i: # ~i 表示 i != -1
    v = to[i]
    i = nxt[i]
參考代碼
 1
 2
 3
 4
 5
 6
 7
 8
 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
#include <iostream>
#include <vector>

using namespace std;

int n, m;
vector<bool> vis;
vector<int> head, nxt, to;

void add(int u, int v) {
  nxt.push_back(head[u]);
  head[u] = to.size();
  to.push_back(v);
}

bool find_edge(int u, int v) {
  for (int i = head[u]; ~i; i = nxt[i]) {  // ~i 表示 i != -1
    if (to[i] == v) {
      return true;
    }
  }
  return false;
}

void dfs(int u) {
  if (vis[u]) return;
  vis[u] = true;
  for (int i = head[u]; ~i; i = nxt[i]) dfs(to[i]);
}

int main() {
  cin >> n >> m;

  vis.resize(n + 1, false);
  head.resize(n + 1, -1);

  for (int i = 1; i <= m; ++i) {
    int u, v;
    cin >> u >> v;
    add(u, v);
  }

  return 0;
}

複雜度

查詢是否存在 \(u\)\(v\) 的邊:\(O(d^+(u))\)

遍歷點 \(u\) 的所有出邊:\(O(d^+(u))\)

遍歷整張圖:\(O(n+m)\)

空間複雜度:\(O(m)\)

應用

存各種圖都很適合,但不能快速查詢一條邊是否存在,也不能方便地對一個點的出邊進行排序。

優點是邊是帶編號的,有時會非常有用,而且如果 cnt 的初始值為奇數,存雙向邊時 i ^ 1 即是 i 的反邊(常用於 網絡流)。